بورس تهران

۱) از کاهش ارزش شرکت شرکت جلوگیری می‌کند.

۲) درصد مالکیت فعلی را برای سهامداران کنونی حفظ می نماید.

اگر سهامدار کنونی نخواهد سهام عادی جدید را بخرد می تواند حق تقدم خود را به کسی که خواهان خرید سهام مزبور است بفروشد.

دراینجاچندسؤال مطرح می شود:

الف) ارزش حق تقدم خریدچگونه محاسبه می شود؟

ب) برگ حق تقدم خرید چه اثری بر قیمت سهام کنونی دارد؟

ج) هر سهامدار باید چند سهم داشته باشد تا بتواند یک سهم عادی جدید را بخرد؟

د) آیا افزایش سرمایه از طریق عرصه حق تقدم خرید خود بخود باعث افزایش ثروت سهامدار می شود؟

سرمایه مورد نیاز به مبلغ x ریال می باشد و شرکت می‌خواهد هر سهم جدید را به قیمت اسمی به فروش برساند.(قیمت پذیره نویسی)

تعداد سهام جدید که بابت ......  X ریال لازم است انتشار داده شود بدین طریق بدست می‌آید:

                                            X 

تعداد سهم جدید  =  ---------------------------        (1)

                               قیمت پذیره نویسی 

مرحله بعدی پاسخ به این مسأله است که ما باید چند سهم داشته باشیم تابتوانیم یک سهم جدیدبخریم.

برای این کار تعداد سهامی که قبلا" در دست سهامداران بوده را بر تعداد سهام جدید که از فرمول (1) بدست آوردیم تقسیم می‌کنیم:

                                                                            تعداد سهام موجود

 تعداد برگ حق تقدم مورد نیاز برای خرید یک سهم جدید  =  -------------------------

                                                                             تعدادسهام جدید

مثال: شرکت سرمایه‌گذاری صنعت بیمه در نظر دارد مبلغ 10میلیارد ریال از طریق انتشار سهام عادی جدید افزایش سرمایه دهد و اینکار را با عرضه حق تقدم خرید انجام می دهد.

سرمایه‌ کنونی این شرکت 30میلیارد ریال و تعداد سهام فعلی هم 30میلیون سهم است. شرکت در نظر دارد سهام جدید را به قیمت اسمی (1000ریال)به فروش برساند:               

                     0۰۰/000/000/10                سرمایه موردنیازجدید   

000/000/10=  -------------------------- = -------------------------------      =  تعدادسهام جدید 

                          1000                       قیمت پذیره نویسی

  000/000/30       تعدادسهام موجود  

 3= ---------------- = --------------------- = تعداد برگ حق تقدم مورد نیازبرای خرید یک سهم جدید

  000/000/10        تعدادسهام جدید

بنابراین شرکت باید 10میلیون سهم جدید انتشار دهد و دارنده 3 سهم این شرکت می تواند یک سهم جدید را بخرد بنابر این یک سهامدار باید در حال حاضر 3 سهم داشته باشد تا بتواند با پرداخت 1000ریال یک سهم جدید بخرد.

اگر قیمت سهام قبل از افزایش سرمایه شرکت 2700ریال بوده باشدارزش کل شرکت عبارتست از:

000/000/000/81=2700 ×000/000/30= قیمت بازار × تعدادسهام موجود = ارزش کل شرکت  

بنابراین ارزش کل شرکت قبل ازافزایش معادل81 میلیاردریال می‌باشد.

اگر فرض کنیم که با افزایش سرمایه، معادل مبلغ سرمایه افزایش یافته به ارزش کل شرکت اضافه شود ارزش بازار سهام جدید بدین صورت محاسبه می شود:              

         مبلغ افزایش سرمایه + ارزش کل فعلی                                

  ---------------------------------------------------------- = ارزش بازار سهام جدید    

        تعداد سهام جدید + تعداد سهام موجود

                   91میلیارد ریال                000/000/000/10+000/000/000/81  

    2275   = ------------------    =  ---------------------------------------------- = ارزش بازارسهام جدید

                  40 میلیون سهم                 000/000/10+ 000/000/30

انتظار می رود پس از افزایش سرمایه قیمت بازارهرسهم ازمبلغ 2700ریال به مبلغ 2275ریال کاهش یابد.

سؤالی که مطرح می شود آیا سهامدار قبلی با این کاهش قیمت متضرر می‌شود؟ پاسخ منفی است.

سهامداری که قبلا" 3 سهم داشته و قیمت بازار 2700ریال بوده دارای ثروتی معادل 8100=2700×3 بوده است پس ازافزایش سرمایه به ازای هر3سهم که دارد می تواند یک سهم جدید را به مبلغ 1000ریال بخرد و مالک 4سهم شود که ارزش بازار آن هرکدام 2275ریال می باشد.

 حالا ثروت وی برابر است با:                            ریال 9100 = 2275 × 4

اگر1000ریال راکه بابت سهم جدیدپرداخته ازمبلغ ارزش بازارجدیدکم کنیم متوجه می‌شویم که ثروت وی تغییری نیافته است:               8100= 1000 – 9100

 و با ثروت وی قبل ازافزایش سرمایه شرکت برابراست.

چون به ازای هرسهم موجود یک برگ حق تقدم خرید داده می‌شود ارزش هر برگ حق تقدم بدین طریق محاسبه می شود:

            قیمت پذیره نویسی – قیمت بازارسهم   

     ---------------------------------------------------------------------- = ارزش هر برگ حق تقدم خرید

 1+ تعدادبرگ حق تقدم  مورد نیاز برای یک سهم جدید 

                             1000- 2700    

      ریال     425  =  ---------------------   =    ارزش هربرگ حق تقدم خرید

                                1+ 3

درصورتی که سهامدارفعلی نخواهدازحق تقدم خود استفاده نماید و سهام جدید را بخرد می‌تواند این حق تقدم را در بازار به فروش رساند.

بنابراین دارنده  3 سهم که ارزش بازار هر سهم وی 2700 ریال است پس ازافزایش سرمایه مالک 3سهم به اضافه 3 برگ حق تقدم خرید می باشد که ارزش هریک برابر 425 ریال است.

بنابراین ثروت وی برابراست با3 سهم که ارزش بازارهرکدام 2275ریال و3 برگ حق تقدم خریدکه ارزش هرکدام 425ریال می باشد کل ثروت این شخص برابر است با:

 8100= (425×3) + (2275×3) = کل ثروت  

نکته جالب توجه اینجاست که بازهم ثروت وی همان 8100 ریال قبلی است و در واقع چیزی به ثروت افزوده ویا کاسته نمی شود.