دورنمای بورس تا پایان سال | پیش بینی محتمل تا آخر هفته - قسمت اول

سناریوهایی که 16 کارشناس درباره آینده بازار مطرح کردند

 

 پس از گذشت صعودهای متوالی بورس در سال 99، در روزهای ابتدایی خرداد صعودها جای خود را به افت های متوالی داد تا فرضیه اصلاح سهام به جای ریزش سهام مورد توجه سهامداران قرار گیرد. یکی از سناریوهای محتمل این است که در صورت افت ادامه دار شاخص، شرایط جدیدی پیش روی بازار سهام قرار گیرد. در سوی دیگر اما ممکن است اصلاحات به کار خود پایان داده باشد و موج صعودی دوباره بازار را فراگیرد. در این میان اما رخداد افت های مقطعی برای پیوند موج های صعودی تا پایان سال گزینه محتمل دیگری است. حالا در وانفسای این پیش بینی ها همه چشم به دادوستدهای این هفته دوخته اند تا بدانند فرجام بازار به کجا میل می کند.

 

دوراهی شاخص

دنیای اقتصاد در مطلبی نوشت: بورس تهران در ادامه روند توفانی خود در سال ۹۸ و ثبت رشد ۱۸۷ درصدی شاخص کل در این بازه زمانی، معاملات سال جاری را نیز پرقدرت آغاز کرد. جایی که در میانه اردیبهشت ماه میزان رشد دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای از ابتدای امسال از ۱۰۰درصد عبور کرد و این نماگر به سوپرکانال یک میلیون واحدی وارد شد. هر چند در ادامه اصلاح این نماگر به دلایل عدیده‌ای از جمله شناسایی سود، امکان فروش سهام از محل آزادسازی سهام عدالت از اواسط خردادماه و اولین هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی با نرخی کمتر از انتظار و رخ داد فرضیه حباب قیمتی سهام را تقویت و فروشندگان بالقوه را هیجان‌زده و راهی صفوف سنگین فروش کرد.

این وضعیت سبب شد شاخص سهام از اوج ۲۲ اردیبهشت‌ماه عقب‌گرد ۱۰ درصدی را تجربه کند. به این ترتیب مطابق تعاریف مرسوم در بازارهای مالی، بازار سهام به فاز اصلاحی وارد شد. از این رو در صورت تداوم مسیر نزولی و افت ۲۰ درصدی، شاهد ورود بورس تهران به فاز خرسی خواهیم بود. اما در ادامه چه خواهد شد؟ آیا بازار سهام بار دیگر به مسیر صعودی باز می‌گردد یا خیر؟ این صعود یا نزول تا کجا ادامه خواهد یافت؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها از ۲۰ کارشناس بازار سهام نظرخواهی شده است.

نظرات کارشناسان در این خصوص هر چند متفاوت است اما این تحلیلگران خبره عمدتا معتقدند هر چند تا پایان سال ۹۹، روندی صعودی برای سهم‌ها و در نهایت شاخص کل انتظار می‌رود اما در کوتاه‌مدت به سبب وجود ابهاماتی، شاهد نوسان‌های کوچک بازار در محدوده فعلی خواهیم بود. در این میان برخی نیز رشد فعلی قیمت سهام را غیرمنطقی ارزیابی کرده و معتقدند روند اصلاحی شاخص کل ادامه خواهد یافت. برخی نیز نظری عکس داشته و محتمل‌ترین سناریو برای آینده بازار سهام را صعود می‌دانند.

 

هنوز زود است

اغلب کارشناسان بازار سهام بر نوسان شاخص سهام در مقطع فعلی اشتراک نظر دارند. مباحث مربوط به سهام عدالت یکی از موضوعاتی است که نه تنها توجه بورس‌بازان بلکه کارشناسان را نیز به خود جلب کرده است. همایون دارابی از جمله کارشناسان بازار سهام است که با استناد به بحث سهام عدالت و حراج اوراق دولتی، بلاتکلیفی و نوسان را محتمل‌ترین سناریوی پیش‌روی بازار سهام در کوتاه‌مدت قلمداد می‌کند.

در این میان ایمان مقدسیان با اشاره اینکه یکی از دلایل ریزش اخیر شاخص کل بورس، رشد پرشتاب و پرسرعتی بود که بازار در ماه اول سال و تا اوایل اردیبهشت تجربه کرد، گفت: این چنین رشد پرشتابی نیاز به اصلاح قیمتی و نیاز به استراحت را تقویت کرد در حالی که به‌خاطر ورود نقدینگی جدید به بازار این اصلاح به تعویق افتاد. تا اینکه تعادل مزبور مختل شد و برخی سهام را که حتی تا محدوده ۳۰درصدی رشد کرده و از قیمت ذاتی خود فاصله گرفته بودند؛ دستخوش تغییر کرد.

او با اشاره اینکه باید این تعادل میان خریداران و فروشندگان ایجاد شود، گفت: تا زمانی که چنین تعادلی ایجاد نشود و اصلاح قیمتی رخ ندهد، پتانسیل رشد دوباره به وجود نخواهد آمد. ولی تشکیل چنین رشدی در حال حاضر زود است و به‌نظر می‌رسد هنوز بازار برای هفته جاری و هفته آینده، روندی صعودی نخواهد داشت.

مهدی دلبری نیز معتقد است انتشار گزارش تولید و فروش ماهانه نوساناتی در محدوده فعلی خواهیم داشت.

نوید قدوسی، از دیگر تحلیلگران بازار سهام درباره روند بازار سهام گفت: بازار و به خصوص سهامی که در دو هفته اخیر افت قیمت قابل توجهی داشته‌اند به نقاط حمایتی رسیده که در پایان هفته گذشته شاهد واکنش آنها بودیم. در این شرایط در صورت رسیدن اخبار مثبت و برطرف شدن نگرانی بازار بابت فروش سهام عدالت، امکان رشد شاخص کل وجود دارد. البته به احتمال زیاد شاهد بازاری در مجموع مثبت با کمی نوسان و دست به دست شدن بیشتر سهام خواهیم بود. با این حال باید توجه داشت تخلیه کامل فروشندگان و سهامداران مردد ممکن است کمی زمانبر باشد.

محمد گرجی‌آرا اما روند خنثی برای بازار سهام در هفته آتی را محتمل می‌داند. وی معتقد است: به نظر می‌رسد اوایل هفته صعودی باشد و به مرور شاهد بازگشت قیمت‌ها باشیم. با این حال شاخص کل می‌تواند تا سطح ۹۵۰ هزار واحدی پیش رود. باید توجه داشت حرکت بازار در چند ماه اخیر ناشی از افزایش حجم معاملات و ورود پول حقیقی بود. در شرایط فعلی اما روند معاملاتی رو به نزول رفته و ورود پول‌های حقیقی‌ کاهش یافته است. از این رو به نظر می‌رسد سرعت حرکت بازار دیگر همانند قبل نباشد و بعد از مقداری رشد مجدد حجم عرضه‌ها افزایش پیدا کند.

ولید هلالات نیز روند متعادل را برای شاخص سهام ارزیابی کرده و در این شرایط معتقد است پالایشی‌ها در مرکز توجه بورس‌بازان قرار خواهند گرفت. اما مهدی ساسانی دیگر کارشناس بازار سهام گفت: برای پیدا کردن کف جدید در قیمت‌ها و آماده شدن به جهت صعود بیشتر در آینده تا مدتی شاهد نوسان قیمت سهام خواهیم بود. با نزدیک شدن به تیرماه اما دلایل بیشتری همچون فصل مجامع و تقسیم سود، حمایت‌های مجدد ارکان دولت از بازار به منظور جذابیت هر چه بیشتر دومین ETF دولتی برای رشد بازار میسر می‌شود. ضمن آنکه ارسال گزارش‌های فصلی و مشخص شدن شرایط فرآیند عملیاتی شرکت‌ها در دوران کرونا و رفع ابهام سرمایه‌گذاران در این خصوص پیش‌روی معامله‌گران قرار خواهد گرفت.

پشوتن مشهوری‌نژاد نیز معتقد است: فعلا تا‌ زمانی‌که تکلیف سهام عدالت روشن نشود، بازار سهام شاهد صعود نخواهد بود و احتمالا برای مدتی به استراحت و نوسان جزئی ادامه دهد.

محمد خیری نیز با اظهار این مطلب که چند فاکتور مهم و اساسی در کنار هم قرار گرفت تا بورس روند صعودی را طی کند، گفت: چنین رشد تند و تیزی نیاز به اصلاح دارد. درآمد دولت در سال‌های گذشته به‌خصوص درآمدهای نفتی دولت و امسال و همچنین سال آینده به شدت کاهش یافته است. همچنین تحریم‌ها نیز ورود ارز به کشور را تحت تاثیر قرار داده است.

در این میان یک اتفاق خوب نگاه درست دولت بعد از سال‌های سال به بازار سرمایه است. دلیل اصلی که دولت بیش از گذشته مصمم به نگاه ویژه‌تر به بازار سهام شد، تامین مالی منابع مورد نیاز از این بازار بود. بر این اساس ایجاد صندوق‌های قابل‌معامله (ETF)، آزادسازی سهام عدالت و ورود شرکت‌ها و نهادهای مالی بزرگ به‌همراه چند عامل دیگر به‌عنوان محرک بازار سرمایه در این مدت شناخته شد. ورود این نهادهای شبه‌دولتی و دولتی تامین مالی از بازار سرمایه را سرعت بخشید.

 یک دلیل خیلی مهم دیگر که بیشتر بانک مرکزی در این موضوع دخالت داشت، بحث جذب نقدینگی سرگردان به بازار سرمایه بود. این تمایل نیز بیشتر برای آن بود که از ورود این نقدینگی به بازارهای دیگر سرمایه‌گذاری مانند دلار، سکه، مسکن و خودرو جلوگیری شود. یکی از سیاست‌های کنترلی تورم بانک مرکزی در قالب سیاست‌های مالی بود به جای سیاست‌های پولی. البته این امر برای بازار سهام نیز نکته مثبتی بود. ورود شرکت‌های جدید و جذب نقدینگی بیشتر که تولید شرکت‌ها را افزایش خواهد داد.

خیری به آزادسازی سهام عدالت اشاره کرد و گفت: آزادسازی سهام عدالت و امکان فروش ۳۰درصد از سهام یک جو روانی و فشار فروش در بازار ایجاد کرد. در واقع یکی از بهانه‌های ریزش بازار همین آزادسازی سهام عدالت بود. اصلاح برای شناسایی سود، تخلیه پتانسیل فروش و تعادل در عرضه و تقاضا سبب خواهد شد اصلاح و ریزش چندانی در آینده بازار نداشته باشیم. به عبارت دقیق‌تر رشد مجدد بازار بعد از یک دوره نوسانی با شیب کندی آغاز خواهد شد.

او به بررسی روند آینده بازار از منظر تکنیکال پرداخت و گفت: بر اساس این تحلیل اصلاح اخیر طبق موج A بوده و امواج B و C صعودی در انتظار شاخص کل بورس خواهد بود. البته شاید نماگر اصلی بازار با این رشد نیز نتواند به محدوده صعودی گذشته دست یابد و در این مسیر با یکسری اصلاحات کوچک نیز همراه شود. ولی عبور از سقف قبلی و رسیدن به محدوده‌های بسیار بالاتر تا پایان سال جاری برای نماگر اصلی بازار متصور می‌شود.

بیمه شدن روند صعودی بازار سهام

 

 

💢 بعد از نزدیک به دو ماه صعود بی‌وقفه قیمت‌ها، شاهد یک اصلاح جدی در شاخص بودیم. منطق بازار می‌گوید که چنین اصلاحی باید دو، سه هفته‌ای به طول بینجامد، مگر اینکه قدرت ورود نقدینگی حقیقی‌های تازه‌وارد بر منطق بازار غلبه کند و برگشت سریع‌تر اتفاق بیفتد. البته دست به دست شدن سهام در یک روند صعودی، لازمه بازار است و باعث می‌شود تداوم روند رشد برای مدتی بیمه شود.

💢 اگر در نظر بگیریم که از ابتدای سال شاخص بورس صددرصد رشد کرده است و افرادی که از اسفندماه وارد بازار شده‌اند سود غیرقابل وصفی داشته‌اند؛ بدیهی است که در چنین زمانی فشار فروش را شاهد باشیم. در این شرایط گروهی از سهامداران که با خریدهای پرحجم خود طی مدت اخیر و کسب سود مطلوب در پرتفو همراه هستند، وقتی که می‌بینند پس از مدت کوتاهی این قدر سود کرده‌اند، طبیعی است که هر لحظه «دست به ماشه» باشند و با کوچکترین تزلزلی بخواهند سود خود را نقد کنند.

💢 وقتی که بازار یک دست بچرخد و افرادی که در سود بودند سهام خود را بفروشند و افراد جدیدی به بازی وارد شوند، قیمت‌های تمام شده بالا می‌آیند و دیگر آن حس روانی در سود بودن و تمایل به حفظ سود فروکش می‌کند. از آن گذشته، پول‌های جدیدی که مدت‌ها در صف خرید بودند و شکار قابلی در تیررس آنها نبود، الان می‌توانند سهم بخرند و شاد هستند. البته این دست به دست شدن ممکن است با تلاطماتی نیز همراه باشد، چند روزی بازار رشد کند و دوباره عقب‌نشینی کند تا زمانی که همه به قیمت‌های جدید عادت کنند.

💢 بعد از کاهش تلاطمات بازار، قاعدتا شاهد ورود موج جدیدی از نقدینگی به بازار خواهیم بود. افرادی که سود خود را نقد کرده‌اند و احساس می‌کنند از قافله عقب مانده‌اند دوباره بخشی از سرمایه خود را به خرید سهام اختصاص می‌دهند. دیگرانی هم که به واسطه این روزهای ملتهب خرید خود را به تعویق انداخته بودند با مشاهده ثبات نسبی بازار دوباره سودای ورود به بازار می‌کنند. 

💢 این سناریو در تمام روندهای صعودی مشاهده می‌شود و تا زمانی که امید به رشد در بازار وجود داشته باشد، چرخه فوق چندین‌بار تکرار می‌شود تا به آن «روز موعود» برسیم که دیگر پس از آن رشدی نیست ولی هنوز به نظر می‌رسد که تا آن روز فاصله داریم.

💢 نکته مهمی که در شرایط جدید بازار مشاهده شد، کور بودن صف‌های خرید و صف‌های فروش بود. نمادی که تا دیروز چند ده یا چند صد میلیون هواخواه داشت، به سادگی منفور شد و برای آن صف فروش نشستند. فقط هم به این دلیل که عرضه سهام زیاد شده و امیدها به رشد قیمت سریع کمرنگ شده است. به نظر می‌رسد ما باید چند ماهی با هیجانات این تازه‌واردها کنار بیاییم، نه از صف خریدشان شاد شویم و نه از صف فروششان غمگین. این افراد فقط به امید سود بردن سریع وارد بازار شده‌اند و بعضی از آنها حتی تفاوت نماد شستا با اوراق شستا را نمی‌دانند.

💢 کسی که اوراق مشارکت صدهزارتومانی را ۱۰درصد بالاتر می‌خرد به هوای اینکه دارد سهام شستا را می‌خرد، طبیعی است که با یک غوره سردی‌اش کند و بعد از مشاهده چند هزار میلیارد تومان معامله در یک نماد، بهراسد و در صف فروش بنشیند. صف خرید و صف فروش کور است، این جمله را باور کنیم.

✍️ محمد یوسف امین داور