گره معاملاتی چیست؟

 

با توجه به اجرایی شدن قانون جدید حجم مبنا، خالی از لطف نیست که کمی در مورد گره معاملاتی بدانیم. البته در دستورالعمل حجم مبنای جدید ، صحبتی از رفع گره معاملاتی نشده بود.

شاید به گوش شما هم رسیده باشد که نماد یک شرکت در بازار سهام، در شمار دستورالعمل رفع گره معاملاتی قرار گرفته است. در این مقاله می‌خواهیم مفهوم این اصطلاح را برایتان توضیح دهیم و تعیین کنیم که چه زمانی به سراغ نماد شرکت‌ها می‌رود!

منظور از گره معاملاتی در بورس چیست؟

بر اساس دستورالعملی که هیئت مدیره سازمان بورس در سال ۱۳۸۹ تصویب کرد، شرکت‌هایی که با مشکل صف خرید یا صف فروش‌های سنگین و قفل شده روبه‌رو هستند مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند. این دستورالعمل با هدف روان‌تر کردن معاملات سهامی که با صف خرید یا فروش قفل شده – بدون معامله – روبه‌رو هستند طراحی شده است.

گره معاملاتی به وضعیتی گفته می‌شود که شرایط زیر را دارا باشد:

1. در آن یک نماد معاملاتی با وجود برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با تعداد سهام ۳ میلیارد و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره – به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده – کمتر از ۵% حجم مبنا باشد.
2. کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
3. کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
4. مقررات گره معاملاتی در مورد سهام شرکت‌هایی با تعداد سهام کمتر از ۱۵۰ میلیون سهم با تشخیص مدیرعامل بورس می‌تواند اعمال نشود.

معرفی شرکت‌های مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی

شاید با خودتان بگویید که از کجا متوجه شویم چه شرکتی قرار است مشمول رفع گره معاملاتی شود؟ در پاسخ باید بگوییم نمادهایی که قرار است در روز معاملاتی پیش روی خود، رفع گره معاملاتی شوند از طریق پیام ناظر بورس در سایت «TSETMC» و همچنین سایت رسمی اطلاع رسانی بورس انتشار خواهند یافت.

برخی از شرکت‌ها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.

دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام بورس مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

اجازه بدهید مثالی در این زمینه بزنیم. فرض کنید نماد «کبافق» پس از ۵ روز صف خرید شدن و معامله اندک آن مشمول رفع گره معاملاتی می‌شود. قیمت سهم در پایان روز پنجم ۱۰۰۰۰ ریال است. روز بعد – یعنی روز ششم – دامنه نوسان در پیش گشایش که سفارش گیری انجام می‌گیرد برابر ۱۰ درصد خواهد بود. پس از کشف قیمت بر اساس نوسان ۱۰درصدی – ۲ برابر ۵ درصد – نسبت به روز قبل که مثلا قیمت ۱۱۰۰۰ ریال کشف می‌شود نوسان ۵ درصدی نسبت به قیمت ۱۱۰۰۰ ریال اعمال و معاملات بر اساس آن ادامه پیدا خواهند کرد.

منبع: دستورالعمل رفع گره معاملاتی مصوب 14/06/86 هیات مدیره سازمان بورس

روند بازار بورس تهران سه شنبه مورخ 13 اسفند 1398

با وجود محدودیت های ایجاد شده از سوی سازمان بورس، دیروز نیز شاهد رشد حدود 14000 واحدی شاخص کل بودیم و مجددا شاخص کل، به سقف تاریخی خود نزدیک شد. دیروز لیست عرضه اولیه هایی که قرار است تا قبل از سال عرضه شوند، مشخص شد. در این بین، یکی از شرکت ها، حداقل به 1000 میلیارد تومان نقدینگی نیاز دارد. به نظر میرسد که سازمان بورس، قصد دارد جلوی سرعت حرکت بازار را بگیرد. بارها در مقام منتقد، به مدیران سازمان بورس گفته بودیم که نسبت به عرضه اولیه های شرکت های بزرگ اقدام کند. اما متاسفانه تمامی عرضه اولیه های ماه های اخیر، همه کوچک بودند و تاثیری در جذب نقدینگی نداشتند. اما حالا که تقریبا کار از کار گذشته، سازمان بورس، در حال انجام اقداماتی در جهت مدیریت بازار است! با توجه به مشاهدات روزهای قبل از شرایط بازار و اقدامات مدیران سازمان بورس، به نظر میرسد که عزم مدیران بورس بر این است که حداقل تا یکماه جلوی رشد سرکش بازار بورس را بگیرند. باید ببینیم آیا موفق خواهند شد یا خیر؟ اما در خصوص بازار امروز، با توجه به رسیدن قیمت ها به مقاومت ها، انتظار دارم بازار امروز و فردا، با افزایش عرضه ها همراه باشد. اما به دلیل ورود همزمان نقدینگی جدید، بازار امروز و فردا، با نوسان بیشتری همراه خواهد بود.  بنابراین، دوستانیکه مهارت و علاقه به نوسانگیری دارند، میتوانند از این شرایط استفاده کنند. انتظار دارم امروز، صف های خرید اکثر نمادها در بازار عرضه شود.   

روند بازار بورس تهران دوشنبه مورخ 12 اسفند 1398

بعد از یکروز کاهش ورود نقدینگی، دیروز مجددا شاهد ورود نقدینگی به بازار بودیم و در همین راستا، شاخص کل با رشد حدود 10000 واحدی روبرو شد. امروز اولین روز اجرای قانون حجم مبنای جدید در بازار بورس تهران است. قاعدتا اجرای این قانون، باعث ایجاد نوسان در بازار خواهد شد. نمادهای قرابورسی که تا دیروز حجم مبنا نداشتند، از امروز، افزایش قیمت آنها بر اساس حجم مبنا محاسبه خواهد شد. همچنین شرکت های کوچک بورسی نیز، حجم مبنای آنها تقریبا 10 برابر شده است! بر این اساس، باید ببینیم واکنش بازار به اجرای این قانون جدید چگونه خواهد بود. البته با توجه به نقدینگی موجود در بازار، نگرانی خاصی از این بابت دیده نمیشود. اما باید ببینیم که آیا بازار هیجان زده رفتار میکند یا خیر؟ 

روند بازار بورس تهران یکشنبه مورخ 11 اسفند 1398

بازار بورس تهران دیروز سنگین ترین افت تاریخی خود را تجربه کرد. شاخص کل بورس تهران تا بیش از 20000 واحد سقوط کرد که البته در نهایت با افزایش تقاضا، افت شاخص کل کمتر شد و در عدد 18000 واحد ایستاد. عمده ترین دلیل این افت تاریخی، قوانین محدود کننده ای بود که به یکباره مدیران سازمان بورس منتشر کردند. گفته میشود کسانیکه کد معملاتی میگیرند، تا یکماه قادر به خرید و فروش سهام نیستند. این در حالی است که همه ما میدانیم که رشد اخیر بورس، به دلیل نقدینگی جدیدی است که از طریق همین تازه واردها به بورس تزریق میشود. بنابراین، تا یکماه از ورود نقدینگی جدید خبری نیست و همین نقدینگی موجود در این مدت، دست به دست خواهد شد. قبلا گفته بودم که بهترین حالت، توقف رشد بازار برای مدت یکماه و کف سازی قیمت ها در همین محدوده است. حال با این قانون جدید، با اجبار این اتفاق رخ خواهد داد! البته نمیتوان تاثیر ویروس کرونا و کاهش مراجعات به کارگزاری ها را نیز نادیده گرفت. ضمن اینکه بازارهای جهانی نیز از نفت گرفته تا فلزات اساسی، همه در هفته قبل ریزشی بود. بنابراین، طبیعی است وقتی مولفه های اقتصادی منفی شود و جلوی ورود نقدینگی نیز گرفته شود، باید هم شاهد بزرگترین ریزش تاریخی بازار بورس شویم! از موارد بالا که بگذریم، برای بازار امروز نیز انتظار دارم که شروع کار با ادامه منفی های دیروز آغاز شود. اما از آنجاییکه زهر اصلی بازار در روز گذشته گرفته شده، امروز شاهد بازار بهتری نسبت به دیروز خواهیم بود. البته همانطور که دیروز هم مشاهده کردید، وضعیت کلی سهام مدنظر ما از قبیل کماسه و سامان، حتی در بازار بد دیروز هم، قابل قبول بود. انتظار میرود از امروز تا پایان سال، شاهد بازار نوسانی باشیم. پس از آن بخش از سبد خود که برای نوسانگیری کنار گذاشته اید و اگر روحیه نوسانگیری دارید، از شرایط فعلی بازار، استفاده کنید. 

روند بازار بورس تهران شنبه مورخ 10 اسفند 1398

ورود نقدینگی سنگین به بورس تهران، باعث رشد چشمگیر شاخص کل شده است. بر همین اساس، مدیران سازمان بورس طی جلسه ای که روز پنج شنبه انجام شد، تصمیمات جدیدی برای بازار گرفتند. بر همین اساس قرار است حجم مبنای شرکت های بورسی، حدود 10 برابر شود! همچنین نمادهای فرابورسی نیز که تا کنون حجم مبنا نداشتند، مانند شرکت های بورسی و با همان فرمول، دارای حجم مبنا شدند. البته فرمول نمادهای بازار پایه کمی متفاوت است. ولی بازار پایه ای ها نیز، از روز دوشنبه با حجم مبنا معامله میشوند. این موضوع میتواند شرایط بازار را تغییر دهد. البته که با این حجم نقدینگی جدید وارد شده به بورس و ارزش بیش از 5000 میلیارد تومانی روزانه در بازار بورس، این حجم مبنای جدید، نمیتواند تاثیر خاصی در شرکت های بزرگ ایجاد کند. اما قطعا روی شرکت های کوچک و مخصوصا آنهایی که در فرابورس هستند و از همه مهمتر، آن عده از نمادهایی که با زور پول و سفته بازی رشد کرده اند، تاثیر منفی خواهد گذاشت. این قانون جدید، هزینه سفته بازی را بالا خواهد برد و آن دسته از افرادی که با تبانی و 1000 دوز و کلک و از طریق کانال های تلگرامی و غیر تلگرامی، سرمایه های کردم را جذب میکردند و با این سرمایه ها، اصطلاحا یک نماد را پروژه میکردند و بالا میبردند، اکنون برای پروژه کردن سهم جدید، به 10 برابر نقدینگی بیشتری نیاز دارند! به درستی و غلطی این قانون کاری ندارم. چون به نظرم این قانون باید اصلاحاتی در آَن صورت بگیرد تا قابل اجرا برای کل بازار شود. اما به صورت کلی، همینکه بتواند جلوی کسانیکه فقط با زور پول، سهام را بالا میبرند بگیرد، نکته مثبتی در کارنامه مدیران بورس محسوب میشود. از موارد بالا که بگذریم، برای بازار امروز، انتظار دارم که با فشار فروش بیشتری نسبت به روزهای قبل روبرو باشیم. باید ببینیم که آیا این سیل نقدینگی، میتواند جلوی عرضه های سنگین امروز ایستادگی کند یا خیر؟ 

روند بازار بورس تهران چهارشنبه مورخ 7 اسفند 1398

بورس تهران همچنان یکه تازی میکند. افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر، باعث شده تا بازار به سهام دلاری نیز واکنش مثبت نشان دهد. در همین راستا، نمادهای صادرات محور که عموما شاخص ساز نیز هستند، دیروز مورد توجه بازار قرار گرفت و باعث شد تا شاخص کل، رشد حدود 15000 واحدی را تجربه کند. از سوی دیگر، دیروز ارزش معاملات، یک رکورد جدید ثبت کرد و چیزی حدود 6800 میلیارد تومان بود. دوستان زیادی در خصوص اینکه چرا این حجم نقدینگی به بورس سرازیر شده سوال میکنند. در حقیقت، همیشه افزایش نرخ دلار وجود داشته، اما هیچوقت مردم نقدینگی خود را وارد بورس نمیکردند و ترجیح میدادند که در بازارهای موازی کار کنند. ما همه دیدیم که دلار از 1000 تومان به 3500 تومان رسید و باز هم دیدیم که این دلار 3500 تومانی، حتی تا 19000 تومان نیز رشد کرد. اما در آن زمان نیز چنین سیلی از نقدینگی به بورس سرازیر نشد! ضمن اینکه از نظر فرهنگی و بافت افرادی که وارد بورس میشوند نیز، تفاوتی نسبت به گذشته دیده نمیشود! این در حالی است که همه ما میدانیم که دلیل اصلی رشد بازار نیز، همین افزایش قیمت ارز و در حقیقت، کاهش ارزش پول ملی بوده است. پس چگونه است که امروز، بورس برای عوام نیز جذاب شده است؟ در پاسخ به این سوال، فارغ از هر مولفه تاثیرگذار دیگر، من مهمترین عامل را، محدودیت های ایجاد شده در خصوص خرید ارز میدانم. حجم نقدینگی در کشور بالا رفته و ارزش ریال هر روز در حال کاهش است و مردم میخواهند به هر صورتی که شده، ریال خود را به چیزی شبیه دلار یا سکه تبدیل کنند تا از تورم جا نمانند! اما بعد از دستگیری انواع سلطان! در بازارهای موازی و ایجاد محدودیت در خرید و فروش، بازار بورس تنها بازاری بود که مردم میتوانستند بدون محدودیت، ریال های خود را در آن سرمایه گذاری کنند و این بود که رونق بورس تا امروز ادامه پیدا کرده است. دیروز نماد کماسه مجددا بازگشایی شد و بعد از کشف قیمت در محدوده مثبت 30 درصدی، متاسفانه ناظر بازار، معاملات این نماد را باطل کرد. علت ابطال معاملات را متوجه نشدم. اما از همینجا به ناظر بازار میگم: با اینطور ابزارها، ممکن است که بتوانید جلوی رشد سهام خوب را برای چند روز بگیرید، اما نمیتوانید جلوی رشد آن را برای همیشه بگیرید! از موارد بالا که بگذریم، حال بازار خوب است و نکته جدیدی برای بیان نیست و با هم از شرایط خوب بازار، استفاده میکنیم.   

روند بازار بورس تهران سه شنبه مورخ 6 اسفند 1398

دیروز در حالیکه شاخص کل رشد بالای 8000 واحدی را در ساعت اولیه ثبت کرد و به کانال 507000 واحدی رسید، در نهایت با افزایش عرضه ها روبرو شدیم و بازار تا حدودی متعادل شد و این افزایش عرضه ها، باعث شد تا در نهایت شاخص کل نیز کار خود را در کانال 503000 واحدی به پایان برساند. البته همچنان ارزش معاملات در رقم های خوب و قابل اتکا قرار دارد و از این بابت نگرانی وجود ندارد. اما چیزی که از بازار امروز انتظار دارم، یک بازار پر نوسان است. در بازار امروز، اکثر نمادها ممکن است هم رنگ سبز را به خود ببینند و هم رنگ قرمز! البته سهام مورد نظر ما، شرایط خوبی خواهند داشت! همانطور که در بازار پر عرضه دیروز هم دیدیم که چطور نمادهایی که ما در روزهای قبل انتخاب کرده بودیم، پر تقاضا ظاهر شدند. با توجه به شرایط فعلی بازار، توصیه من به دوستان این است که سبد خود را از سهام پر ریسک، به سهام با ریسک کمتر تغییر دهند. در چنین شرایطی، ممکن است که سود کمتر داشته باشید. اما بیشتر در امان هستید! البته منظور من از نمادهای کم ریسک، با آنچه در ذهن خیلی از فعالان بازار نقش بسته، متفاوت است. دوستان من در کانال VIP کاملا این موضوع را میدانند. به صورت کلی، نگرانی در بازار دیده نمیشود. تنها چیز نگران کننده، تصمیمات و اقدامات ضرب الاجلی است که ممکن است مسئولان کشور در خصوص پیشگیری و مبارزه با ویروس کرونا در کشور انجام دهند! به عنوان مثال، ممکن است شرایط به قدری حاد شود که در نهایت، مسئولین تصمیم به تعطیلی بسیاری از مراکز دولتی بگیرند. در بدترین حالت، ممکن است این تعطیلی به سازمان بورس هم برسد! البته که این فقط یک حدس برای بحرانی شدن شرایط است و فعلا خبری از این موارد نیست. اما بد نیست که در گوشه ذهن خود، برنامه ای برای بروز چنین شرایطی داشته باشیم.    

روند بازار بورس تهران دوشنبه مورخ 5 اسفند 1398

شاخص کل بورس تهران دیروز با یک خیز بلند 17000 واحدی، در آستانه ورود به کانال 500000 واحدی قرار گرفت. از نظر روانی، این محدوده یک محدوده روانی محسوب میشود. بنابراین، میتوان انتظار داشت که با رسیدن به این محدوده، از سرعت رشد بازار کاسته شود و با افزایش عرضه ها روبرو شویم. اما تا امروز، ورود نقدینگی جدید، مانع از اصلاح بازار شده است. باید ببینیم با توجه به انتشار ویروس کرونا و کم شدن مراجعه مشتریان جدید به کارگزاری ها، شرایط چگونه رقم خواهد خورد. با این حساب، برای بازار امروز انتظار دارم که بازار کار خود را با مثبت آغاز کند و پس از برخورد به محدوده 500000 واحد، عرضه ها در بازار افزایش پیدا کند. اما این افزایش عرضه ها، فقط باعث تعادل بازار خواهد شد و نگرانی وجود ندارد. دیروز قرار بود نماد کماسه بازگشایی شود. اما به دلیل یک سهل انگاری در سازمان بورس و همچنین در شرکت سپرده گذاری، این بازگشایی صورت نگرفت و اگر در این خصوص پیگیری و شکایت نکرده بودیم، این موضوع حل نمیشد. بنابراین دیروز بعد از ظهر و بعد از حل مشکل و عذرخواهی، قرار شد کماسه برای امروز بازگشایی شود. اگرچه بازگشایی نماد در روز گذشته و با آن جو مثبت، میتوانست یک بازگشایی شکوهمند رو برای کماسه رقم بزند، اما در بازار امروز نیز انتظار دارم استقبال خوبی از این نماد بشود! قبلا از ارزندگی این نماد صحبت کرده ام. صحبت جدیدی نیست و با توجه به سبد خوبی که از قبل و بر اساس اصول تحلیلی برای خود درست کرده ایم، از شرایط خوب این روزهای بازار، لذت میبریم!  

روند بازار بورس تهران یکشنبه مورخ 4 اسفند 1398

دیروز در حالیکه شاخص کل بورس تهران در ساعت اولیه، افت حدود 12000 واحدی را تجربه کرده بود، در نهایت کار خود را با رشد 3000 واحدی به پایان رسانید تا نشان دهد که هنوز نقدینگی افسار گسیخته در بورس تهران، حرف اول را میزند! انتظارات تورمی حاصل از افزایش قیمت بنزین و به تبع آن، افزایش قیمت دلار، باعث شده تا سرمایه گذاران، ترجیح دهند تا ریال خود را به هر چیز دیگری تبدیل کنند. و اکنون با فراگیرتر شدن بحث و فرهنگ بورس در بین مردم ایران، این نقدینگی سر از بازار بورس در آورده است. حجم و ارزش معاملات، همچنان خوب است و دیروز نیز ارزش معاملات، بالای 5000 میلیارد تومان ثبت شد. خبر مهم این روزهای بازار، شروع معاملات فروش استقراضی است که قرار است با 5 نماد کار خود را آغاز کند. اگرچه این موضوع، یک نیاز برای بازار است، اما اجرای آن از اهمیت زیادی برخوردار است. من خودم شخصا، زیاد امیدوار به اجرای صحیح آن نیستم! اما در هر صورت، آرزو میکنم به بهترین صورت ممکن اجرا شود تا بلکه بتواند باعث عمق بیشتر بازار شود. بورس تهران مدت‌هاست مبانی تحلیلی را در روندهای قیمتی کنار گذاشته و در خرید سهام به این موارد بی‌توجه است. تا آنجا که بسیاری از شرکت‌ها که بیشترین بازدهی‌ها را طی ماه‌های اخیر به ثبت رسانده‌اند هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی خاصی ندارند. در بسیاری از موارد شرکت‌هایی پیشتاز بازدهی بوده‌اند که حتی کارخانه‌ یا محیط فیزیکی فعالیت وجود خارجی ندارد. این موارد به این دیدگاه دامن می‌زند که بورس در ادامه نیز ممکن است به ریسک‌های واقعی بی‌توجه بماند و در تلاش برای جا نماندن از روند تورم‌ به تقاضا برای سهام دامن بزند. بنابراین، واضح است که این نقدینگی است که بازار را تا اینجا بالا آورده و فعلا کسی کاری به تحلیل ندارد! پس ما نیز روند نقدینگی را دنبال میکنیم و تا زمانیکه این روند ورود نقدینگی ادامه دارد، نگرانی در بازار دیده نمیشود. فقط تنها توصیه من به دوستان این است که سبد خود را با سهامی پر کنند که حداقل وضعیت بنیادی خوبی داشته باشند. البته که تعریف ها از وضعیت بنیادی، متفاوت است. ما در بورس، آینده را میخریم و به وضعیت فعلی شرکت کاری نداریم! وضعیت فعلی، برای همه قابل رویت است. وظیفه تحلیلگر این است که بر اساس شرایط امروز، بتواند آینده شرکت را برآورد کند و بر اساس آن، سهام ارزنده را شناسایی کند. من بر همین اساس نماد کماسه را یکسال قبل و از قیمت 360 تومان معرفی کردم و امروز میبینیم که قیمت سهم بیش از 10 برابر رشد کرده و هنوز توصیه به نگهداری دارم! قرار است امروز این نماد بعد از افزایش سرمایه، بازگشایی شود و انتظار دارم بازار از آن استقبال کند. موضوع جدیدی برای گفتن نیست و از شرایط این روزهای بازار، لذت ببرید!

روند بازار بورس تهران شنبه مورخ 3 اسفند 1398

بالاخره بعد از تعلل 3 ساله ایران در اصلاح قوانین مرتبط با پولشویی و مباره با تروریسم، ایران در لیست سیاه FATF قرار گرفت. این موضوع میتواند باعث فشار فروش در بازار امروز شود. البته کد جدیدی های بورس، عملا تحلیلی از عواقب این موضوع ندارند! اما اقتصاد دانان، به خوبی میدانند که این لیست سیاه، میتواند چه تاثیراتی در اقتصاد ایران بگذارد! از سوی دیگر، انتشار ویروس کرونا در ایران و آماری که روز به روز بیشتر میشود، موضوعی است که آن هم میتواند به جو منفی امروز، اضافه کند! تقاضای من از دوستان این است که هیجانی تصمیم نگیرند. اگر سهمی دارید از از لحاظ بنیادی خوب است، آن را نگهداری کنید. ضمن اینکه با توجه به نقدینگی موجود در بازار، من انتظار ندارم که جو منفی امروز، طولانی باشد. در این خصوص من 2 سناریو پیش بینی میکنم. در سناریوی اول که کمی خوشبینانه نیز است، بازار امروز کار خود را با فشار فروش آغاز میکند و همین امروز در ساعت پایانی بازار، تقاضا افزایش پیدا میکند و بازار به تعادل میرسد. اما در سناریوی دوم که معقول تر است، بازار نهایتا تا 2 یا 3 روز فشار فروش دارد و بعد از آن، به تعادل میرسد و همه چیزهای منفی را فراموش میکند! پس در هر 2 سناریو، ترسی از ریزش بازار نیست و فقط شاهد یک اصلاح کوچک خواهیم بود. بنابراین شما هیجان تصمیم نگیرید و اگر هم قصد فروش سهام خود را دارید، این کار را بر اساس استراتژی از پیش تعیین شده خود انجام دهید. نه اینکه گرفتار هیجان شوید.